« پهره روتاک » « روزنامه پهره »

جدیدتربن اطلاعات علمی و تجهیزات پزشکی..... balochistan_world@hotmail.com.

« پهره روتاک » « روزنامه پهره »

جدیدتربن اطلاعات علمی و تجهیزات پزشکی..... balochistan_world@hotmail.com.

توصیه های غذایی مخصوص بیماران تالاسمی


توصیه های غذایی مخصوص بیماران تالاسمی
اگر چه علت افزونی آهن در بیماران تالاسمی تزریق خون است، با این حال افزایش جذب آهن از غذا نیز باعث افزایش میزان آهن بدن می شود. درافراد سالم فقط مقدار کمی از آهن مواد غذایی جذب بدن می شود، حال این پرسش مطرح می شود که چگونه می توان جذب آهن مواد غذایی را کاهش داد؟ دراین مقاله سعی می کنیم، به این پرسش پاسخ دهیم.


انواع آهن در رژیم غذایی روزانه دو نوع آهن وجود دارد:

-آهن گوشت (آهن موجود در گوشت)
-آهن غیرگوشت(آهن موجود در مواد غیر گوشتی)

آهن گوشت


این نوع آهن در انواع گوشت قرمز، ماهی و قسمت های تیره گوشت مرغ وجود دارد. هم چنین جگر نیز یک منبع غنی از آهن نوع گوشت است.
آهن گوشت به آسانی مورد استفاده بدن قرار می گیرد و جذب آن در بدن زیاد است به طور متوسط پس ازمصرف یک وعده گوشت قرمز حدوداً ۳۵ درصد آهن جذب بدن می شود.
بنابراین بهتر است بیماران تالاسمی مصرف این مواد را محدود کرده، به جای گوشت قرمز از پروتئین های گیاهی و یا ازقسمت های سفید مرغ که حاوی آهن کمتری است، استفاده کنند.
جذب آهن گوشت کمتر تحت تأثیرترکیب رژیم غذایی قرار می گیرد. با این حال کلسیم موجود در شیر، ماست، پنیر و خامه، جذب‹‹آهن گوشت›› را تا حدی کاهش می دهد. پس بهتر است در طبخ غذا از شیر یا پنیر استفاده شود و یا غذای خود را همراه با مقداری ماست مصرف کنید.

آهن غیرگوشت


این نوع آهن دربسیاری از مواد غذایی وجود دارد، از جمله در زرده تخم مرغ، شکلات، غلات، حبوبات، سبزیجات، میوه جات، ریشه های غددی از قبیل سیب زمنی و هویج، برگه هلو، آلو و انجیر.
جذب ‹‹ آهن غیرگوشت‌ ›› بسیار کمتر از جذب ‹‹ آهن گوشت ››‌ است. (بطور متوسط حدود ۳ تا ۸ درصد ).
هم چنین جذب ‹‹ آهن غیرگوشت››‌ به راحتی تحت تأثیر ترکیب غذا قرارمی گیرد؛ بدین معنا که بعضی از غذاها اگر همراه با غذاهای حاوی ‹‹ آهن غیرگوشت›› مصرف شوند، باعث افزایش جذب این نوع آهن و بعضی باعث کاهش جذب این نوع آهن می شوند.
به دلیل وجود‹‹ آهن غیرگوشت›› در بسیاری از غذاها، خودداری از مصرف غذاهای حاوی این نوع آهن مشکل است. بنابراین بهتر است رژیم غذایی را با دقت بیش تر غذاهایی که جذب آهن غیرگوشت را کاهش می دهند و مصرف کمتر غذاهایی که جذب این نوع آهن را افزایش می دهند متعادل کنیم.
چه غذاهایی جذب‹‹ آهن غیرگوشت››‌ را افزایش و چه غذاهایی آن را کاهش می دهند؟
غذاهایی که جذب آهن غیر گوشت را افزایش می دهند.

ویتامین C


ویتامین C عامل افزایش دهنده جذب آهن است. ویتامین C درمیوه جات(به ویژه درمرکبات و گوجه فرنگی) و سبزیجات( جعفری، شاهی، شنبلیله، تره، شبت، گل کلم، فلفل دلمه ای و … )یافت می شود. سبزیجات پخته شده حاوی ویتامین C کمتری می باشند. برای مثال مصرف یک عدد پرتقال یا ۱۰۰ گرم سبزی خوردن همراه با غذا جذب آهن را دو برابر خواهد کرد.
بنابراین بیماران تالاسمی عزیز بهتر است از مصرف میوه جات وسبزیجات همراه و یا بلافاصله پس از وعده های غذایی خودداری کنند. اما از آنجایی که میوه جات و سبزیجات حاوی انواع ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها می باشند و مصرف آن ها ضروری است بهتر است در بین دوعده غذا( بعنوان میان وعده ) مصرف شود.

گوشت قرمز، گوشت پرندگان، ماهی وسایر غذاهای دریایی


این گروه از مواد غذایی نه تنها حاوی مقدار زیادی آهن از نوع گوشت می باشند بلکه باعث افزایش جذب آهن غیرگوشت از سایر غذاها نیز می شوند.

ترشیجات سرکه


غذاهایی که جذب آهن غیرگوشت را کاهش می دهند

غلات


سبوس گندم،ذرت جو دو سر، برنج و سویا باعث کاهش جذب آهن غیر گوشت می شوند. البته باید بخاطر داشت که ویتامین C می تواند این اثر را خنثی کند.
بنابراین خوب است که مقدار زیادی غلات در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود،

چای و قهوه


چای و قهوه جذب آهن غیرگوشت را کاهش می دهند. بنابراین خوب است بیماران تالاسمی عزیز به همراه وعده های غذایی یک فنجان چای پررنگ یا قهوه بنوشند.

محصولات لبنی


شیر، پنیر و ماست جذب آهن را کاهش می دهند. هم چنین کلسیم موجود در این مواد غذایی برای پیش گیری از پوکی استخوان نیز اهمیت دارد.
بنابراین تا جایی که ممکن است مصرف لبنیات را در رژیم غذایی بگنجانید. به خصوص ترکیباتی مانند: شیرقهوه، شیرچای،ساندویچ پنیر، ماکارونی پنیر، شیربرنج، آش ماست برای بیماران عزیز بسیار مناسب است.

آنتی اکسیدان ها


اگر چه اکسیژن برای ادامه حیات ضروری است اما به علت تبدیل مولکول های اکسیژن به رادیکال آزاد خطراتی را نیز می تواند ایجاد کند. هنگامی که تولید رادیکال های آزاد کنترل نشوند این رادیکال ها باعث آسیب های جدی در فرد شده ومنجر به بیماری می شوند. مصرف آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی مانع این تخریب های اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد می شود.
در بیماران تالاسمی بعلت افزونی آهن در بدن، خطر بیش تر از تخریب اکسیداتیو وجود دارد در نتیجه مصرف بیش تر آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی روزانه این افراد توصیه می شود.
▪ آنتی اکسیدان های اصلی عبارتند از:
-ویتامین E
-ویتامین C
-کاروتئوئیدها
-فلاونوئیدها

ویتامین E


ویتامین E مهم ترین آنتی اکسیدان دررژیم غذایی است.
بهترین منبع ویتامین E روغن های گیاهی از قبیل روغن زیتون، روغن نخل و روغن سویا است که بهترین آن روغن زیتون است زیرا چربی آن به گونه ای است که به پیش گیری از بیماری های قلبی نیز کمک می کند.
به هر حال به خاطربسپارید که ویتامین E با سرخ کردن تخریب می شود. بنابراین بهترین راه استفاده از روغن زیتون اضافه کردن آن به غذا درانتهای مراحل پخت ویا پس از پخت است. بعنوان مثال مخلوط روغن زیتون و لیمو ترش می تواند یک سس خوشمزه برای انواع ماهی، جوجه، سبزیجات پخته و یا انواع سالادها است. سایر منابع ویتامین E عبارتند از: لبنیات، غلات، انواع مغزها( مغزگردو، بادام، فندق و…) تخم مرغ و گوشت.
لبنیات علاوه برتأمین ویتامین E در بدن، به علت وجود مقادیر زیاد کلسیم در پیش گیری از پوکی استخوان نیز مؤثرمی باشد و هم چنین باعث عدم جذب آهن در بدن می شود که برای بیماران تالاسمی بسیارمفید است. بنابراین؛ بهتر است با هروعده غذا یک لیوان شیربنوشید.

ویتامین C


این ویتامین در میوه جات و سبزیجات تازه یافت می شود.
ویتامین C جذب آهن موجود در مواد غذایی غیرگوشتی از قبیل: تخم مرغ، شکلات، غلات، سبزیجات، میوه جات، سیب زمینی، هویج، لوبیا و عدس را افزایش می دهد. بنابراین با اینکه ویتامین C مورد نیاز ۵ واحد در روز است. هر واحد عبارتست از:

- یک لیوان آب میوه
- یا یک عدد سیب
- یا یک عدد گلابی
- یا یک عدد موز
- یا یک عدد پرتقال
- یا نصف عدد گریپ فروت
- یا یک عدد گوجه فرنگی
- یا یک کاسه کوچک از سبزیجات مانند هویج و یا سالاد
ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است بنابراین هنگام پخت سبزیجات، ویتامین C بدرون آب آن می رود. پس بهتر است آب سبزیجات پخته شده را نیز مصرف کنید، حرارت ملایم، ویتامین C مواد غذایی را در هنگام پخت بهتر حفظ می کند.
هم چنین بهتر است ویتامین E و C توأم مصرف شوند.
بنابراین؛ بهتراست سبزیجات پخته شده را همراه با روغن زیتون ولیمو استفاده کنید.

کاروتئوئیدها


کاروتئوئیدها نیز جزء آنتی اکسیدان ها هستند.
غذاهای حاوی کاروتئوئیدها عبارتند از: هویج، کدوحلوایی، ذرت، سیب زمینی، انبه، پرتقال و سبزیجات با برگ های سبز تیره.
کاروتئوئیدها در حرارت های بالا تخریب می شوند بنابراین در هنگام پخت این مواد از حرارت کم استفاده کنید و تا جائیکه ممکن است زمان پخت را کوتاه کنید.
هم چنین بیش تر این غذاها حاوی مقادیر زیادی ویتامین C نیز هستند پس توصیه های مربوط به غذاهای حاوی ویتامین C را درمورد غذاهای حاوی کاروتئوئیدها نیز باید به کار بست.
هنگامی که غذا حاوی چربی یا روغن باشد جذب کاروتئوئیدها در بدن افزایش می یابد.
بنابراین: بهتر است به کاروتئوئیدها نیز روغن زیتون اضافه کنید.

فلاونوئیدها


فلاونوئیدها نیز آنتی اکسیدان هستند و در چای، میوه جات و سبزیجات یافت می شوند.
چای نه تنها مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارد، بلکه باعث جلوگیری از جذب آهن مواد غذایی می شود، به ویژه اگر همراه با شیر مصرف شود.
بنابراین؛ ما توصیه می کنیم هر وعده غذایی خود را با یک فنجان چای بنوشید.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد