از هر 100 زنی که در جهان به سرطان سینه دچار میشوند، یک مرد نیز به این سرطان مبتلا میگردد، اما این نسبت در کشور ما 100 به 4 است یعنی از هر 100 زنی که به این بیماری مبتلا میشوند 4 نفر مرد نیز با این سرطان دست به گریبان است و در واقع شیوع سرطان پستان در مردان ایرانی 4 برابر کشورهای دیگر است. تازه این غیر از نوع خاص سرطان پستان در مردان است که به آن سرطان مجاری شیری یا سرطان توده میانی پستان میگویند.
اینها آماری است که دکتر محمداسماعیل اکبری رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در چهارمین کنگره بینالمللی سرطان پستان اعلام کرده است. وی درباره علت آن میگوید: مهمترین علتی که برای سرطان پستان در مردان شناخته شده، عیبهای ژنتیکی و ارثی است لذا در خانوادهای که مردی در آن سرطان پستان میگیرد ، همسرش بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری است. این بیماری علائم کلینیکی مختلفی چون التهاب، ترشح، پوسته شدن و تغییرات سایز پستان میتواند داشته باشد ولی شایعترین یافته درباره تشخیص وجود یک توده غیردردناک در ناحیه آرئولاست. سن متوسط بیماران در حین ابتلا حدود 60 سال، یعنی 10 سال بیش از زنان است.
نادر بودن سرطان پستان در بین افراد مذکر موجب شده اطلاعات چندانی از میزان شیوع و خصوصیات بیماری در مردان وجود نداشته باشد. در حالی که هر ساله گزارشهای متعدد و روبه افزایشی از موارد ابتلای جدید به مراکز مختلف با گروه سنی گوناگون وجود دارد و این بیماری حدود یک درصد از کل سرطانهای پستان را به خود تخصیص میدهد که متاسفانه به دلیل عدم توجه کافی، بیشتر بیماران در موقع تشخیص دارای بیماری پیشرفته هستند و همین امر منجر به بقای کمتر آنان نسبت به بیماران مونث میشود. سالانه حدود 250 مرد مبتلا به سرطان سینه در انگلیس تشخیص داده میشوند در حالیکه 70 نفر در اثر آن فوت میکنند اما نیمی از مردان بیمار تا زمانی که سرطانشان به مرحله پیشرفته نرسیده، تشخیص داده نمیشوند. به گفته محققان، در صورت تشخیص زودهنگام، احتمال بهبود کامل در مرد مبتلا به سرطان سینه 75 تا 100 درصد است در حالی که با پیشرفت بیماری، این میزان به 30 درصد تنزل مییابد.
به طور کلی مردان مانند زنان پستان ندارند، اما دارای مقدار کمی بافت پستانی هستند. در واقع پستانهای یک مرد مشابه با پستان یک دختر پیش از بلوغ بوده و دارای چند مجراست که توسط بافت پستان و بافتهای دیگر احاطه شدهاند. در دختران این بافت در پاسخ به هورمونهای زنانه رشد میکند. در مردان که چنین مقادیری از هورمونهای زنانه را ترشح نمیکنند، بافت پستانی محسوب میشود و احتمال سرطانی شدن آن وجود دارد. در حقیقت مردان نیز به همان نوع از سرطانهای پستان که در زنان وجود دارد، مبتلا میشوند. سرطانهای درگیرکننده قسمتهای تولید و ذخیره شیر در پستان بسیار نادرند.
برای اولین بار یک محقق آمریکایی به نوع برخورد مردان در مقابل این نوع سرطان علاقه نشان داد. «ادی پیتوسکین» نتایج تحقیقاتش را در کنفرانس سالانه بهداشت مردان که از 6 تا 8 اکتبر (14 تا 16 مهر) در آتلانتا برگزار شد، ارائه کرد.
ادی پیتوسکین میگوید: به طور کلی مردان نمیدانند که ممکن است آنها هم به این بیماری مبتلا شوند.
او سپس واکنشهای بسیار متفاوت، از مردانی که در خصوص بیماریشان با هیچ کس صحبت نمیکنند تا آنهایی که پرچمدار این بیماری میشوند را بررسی کرد. مثلا مردی تصمیم گرفت که به همجنسانش آموزش دهد، تا جایی که برای نشان دادن سینهاش، در محل کار، پیراهنش را درآورد. بیشتر مردان اظهار کردهاند که تمایل ندارند بدون تیشرت شنا کنند، به خاطر اینکه ممکن است سینه بیمارشان توجه دیگران را جلب کند.
برای مردان زیر 35 سال ابتلا به سرطان پستان بسیار نادر است اما احتمال آن با بالا رفتن سن افزایش مییابد. گفته میشود مردان آفریقایی آمریکایی بیش از مردان سفیدپوست در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. در واقع در برخی مناطق آفریقا سرطان پستان در مردان شایعتر است. پزشکان گمان میکردند سرطان پستان در مردان جدیتر از آن در زنان است اما اکنون به نظر میرسد پیامدهای آن در هر دو جنس مشابه است.
مشکل عمده این است که سرطان پستان در مردان اغلب دیرتر تشخیص داده میشود و همانطور که گفته شد یکی از دلایل آن این است که مردان کمتر به وجود ناهنجاری در این ناحیه مشکوک میشوند. بهعلاوه بافت کوچک پستانی در آنها خیلی نامحسوس است و این مساله تشخیص زودهنگام سرطان را دشوار میسازد و لذا منجر به گسترش سریع تومور میشود بهطوریکه همه بافت را فرا میگیرد. نشانههای این بیماری در مردان مشابه علائم دیده شده در زنان است. اکثر سرطانهای پستان در مردان زمانی تشخیص داده میشوند که فرد وجود یک توده را روی قفسه سینه یا فرورفتگی نوک سینه به طرف داخل احساس میکند. اما برخلاف زنان، مردان زمانی به پزشک مراجعه میکنند که نشانهها پیشرفت کرده و اغلب خونریزی از نوک سینه و ناهنجاریها در پوست ناحیه سرطانی به وجود آمده است. در بسیاری از این مردان در این حالت سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است.
در پایان برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری توصیه میشود که:
- وزن خود را کاهش دهید.
- میوه و سبزیجات فراوان مصرف کنید.
- از مصرف گوشتهای چربیدار خودداری کنید.
- مرتب ورزش کنید.
- سیگار نکشید.
- از آلودگیهای محیطی و اشعهها دوری کنید.
- به اندازه کافی ویتامین دی مصرف کنید.