چرا بعضی‌ها خونسردترند؟

محققان توضیح می‌دهند

چرا بعضی‌ها خونسردترند؟

جامعه > سلامت - هورمون سرکوب‌کننده استرس کشف شد

فرنوش صفوی‌فر: زیاد شدن دغدغه‌ها و استرس‌ها در زندگی روزمره، باعث شده محققان به فکر انواع و اقسام  روش‌های مقابله با آن باشند. تازه‌ترین تلاش‌ها، توانسته است نقش یک ماده شیمیایی را به طور عملی در مقابله با استرس و شرایط ناگوار نشان دهد. این ماده، «نوروپپتید Y» یا به اختصار NPY نام دارد و مطالعه محققان دانشگاه ییل نقش آن را نشان داده است.

در مطالعه این محققان، بر روی رفتار گروهی از سربازان در شرایط شبیه‌سازی‌شده جنگی مشخص شده سربازانی می‌توانند در این گونه شرایط پراسترس خونسردی‌شان را حفظ کنند و عملکرد خود را در اثر استرس و تنش روانی از دست ندهند که در خون آنها به طور طبیعی، میزان کمتری از هورمون‌های مسئول واکنش‌های استرسی مانند کورتیزول وجود دارد و در عوض میزان NPY بیشتر از دیگران است. این محققان گزارش نتایجی را که به دست آورده‌اند، در نشست دستاوردهای انجمن پزشکی آمریکا که هم‌اکنون در حال برگزاری در شیکاگو است، ارائه کردند.

واکنش‌های استرسی، شامل مجموعه‌ای از تغییرات فیزیئلئژیک در بدن هستند که برای مقابله انسان با شرایط پرخطر، لازم هستند؛ از افزایش فشارخون، تندتر شدن ضربان قلب گرفته، تا خون‌رسانی بیشتر به اندام‌ها (برای فرار از موقعیت خطرناک) و افزایش سطح هوشیاری و برانگیختگی روانی و ذهنی. با این حال تداوم این تغییرات در اثر محرک‌های استرس‌زای مزمن، می‌تواند با ایجاد حالت التهابی در بدن، پیش‌درامدی در برخی عوارض قلبی عروقی و سایر بیماری‌های جسمی و روانی باشد. به همین علت تلاش پزشکان و روان‌شناسان آن است که به روش‌های مختلف دارویی و غیردارویی، میزان ترشح هورمون‌های مسئول واکنش‌های استرسی را به حداقل برسانند.

در این راستا، کارایی روش‌های غیردارویی زیادی آزموده شده؛ روش‌هایی مثل مدیتیشن، نفس عمیق و ریلکسیشن، صحبت فرد با خودش، استفاده از جملات با بار مثبت، یوگا و سایر ورزش‌های معمول، تماس و ارتباط با دوستان، نوشتن و فهرست کردن عوامل استرس‌زای محیطی و در صورت امکان حذف آنها و...

نقش ماده NPY، در کاهش میزان استرس، پیش از این هم در مطالعات آزمایشگاهی تا حدودی روشن شده بود، اما این مطالعه، یکی از اولین پژوهش‌هایی است که به صورت عملی و با مشاهده مستقیم رفتار افراد مورد مطالعه، همزمان با اندازه‌گیری ماده شیمیایی در خون آنها، انجام شده و بنابراین ارزش زیادی در تعیین نقش این ماده دارد. این ماده، علاوه بر کنترل واکنش به محرک‌های استرس‌زا، در تنظیم اشتها و سوخت‌وساز بدن هم دخالت دارد. مطالعات قبلی در مرکز بهداشت آمریکا، که آوریل سال گذشته در نشریه نیچر چاپ شد، نشان داده بود که افرادی که مقادیر کمتری از نوروپپتید را در خون خود دارند، واکنش‌های هیجانی‌تری نسبت به تصاویر ناگوار از خود نشان می‌دهند. این موضوع را، تصاویر خاص، موسوم به تصاویر کارکردی، از نواحی مسئول احساسات و هیجانات در مغز این افراد، تایید کرده بود. بررسی‌های این محققان همچنین نشان داده بود که زمینه ژنتیکی خاصی باعث ترشح کم یا زیاد این ماده، از مغز و نیز برخی اعضای بدن می‌شود که این امر توضیح‌دهنده آن است که چطور افراد یک خانواده واکنش‌های کم و بیش مشابهی را نسبت به محرک‌های استرس‌زا از خود نشان می‌دهند.

نقش مهم نوروپپتید Y ، هم در کنترل استرس و هم در اشتها و وزن، باعث شده است که محققان، امیدوار شوند که شاید با بررسی دقیق‌تر سازوکارهای این ماده در دستگاه عصبی انسان، هم بتوانند درمانی برای اعتیاد و چاقی پیدا کنند و هم از تاثیر مخرب استرسهای مزمن بر جسم و روان او، جلوگیری کنند.