وقتی نمی‌خوابیم، خودکشی می‌کنیم
فرنوش صفوی‌فر: برای ما عادی شده که بگوییم خوابش نمی‌برد، چون افسرده است؛ اما تازه‌ترین مطالعات نشان داده که بدخوابیدن، می‌تواند عامل ایجاد افسردگی و برخی اختلالات روانی دیگر باشد. به گزارش پایگاه اینترنتی نیوساینتیست، این مطالعات، حاصل تلاش گروهی از محققان در دانشگاه کالیفرنیاست؛ آنها می‌گویند بررسی بلندمدت بیش از هزار دانشجوی پزشکی نشان داده آنها که سابقه بدخوابی داشته‌اند، تا 5 برابر بیشتر احتمال داشته که افسرده شوند و حتی در اثر این افسردگی دست به خودکشی بزنند. این در حالی است که مطالعات قبلی همین گروه نشان داده بود که احتمال ایجاد اختلال موسوم به بیش‌فعالی و کم‌تمرکزی در کودکانی که بد می‌خوابند نیز، تا 50 درصد بیشتر از هم‌سن‌وسال‌های‌شان بوده است.
جالب این که برخی مطالعات دیگر در این حوزه نشان داده که درمان دارویی افرادی که به دلیل کم‌خوابی دچار افسردگی شده‌اند، نه تنها کمکی به آنها نمی‌کند، بلکه ممکن است به پیچیده‌تر شدن مشکلات آنها دامن بزند.
کم‌خوابی ممکن است باعث بیماری روان‌پزشکی نشود، اما اختلالات رفتاری‌ای را موجب شود که شباهت زیادی با اختلالات روان‌پزشکی مانند اسکیزوفرنی دارد و این می‌تواند تشخیص و درمان بیماری را توسط پزشک، با مشکل مواجه کند. این نتیجه مطالعه‌ای است که ماه مه گذشته در نشریه آرشیو روان‌پزشکی آمریکت چاپ شده بود. در این مطالعه محققان نشان داده بودند افراد بی‌خواب ممکن است علائمی را از خود نشان دهند که مشخصه بیماری اختلال دوقطبی از طیف مانیا (سرخوشی و شیدایی بیش از حد و بیمارگونه) به حساب می‌آید و درمان آن، نه داروهای مرسوم این بیماری، که درمان بی‌خوابی است. این محققان نشان دادند که بی‌خوابی می‌تواند چنان کارکرد طبیعی عصبی و هماهنگی بین اجزای مختلف آن را برهم‌بزند که پزشک را به اشتباه بیندازد که نکند بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی است و کم‌خوابی هم جزئی از روند این بیماری محسوب می‌شود؛ در حالی که علت اصلی همان بی‌خوابی بوده است.
مطالعه دیگر که در سال 2004 انجام شده بود، به رابطه بین کم‌خوابی و مشکلات تحصیلی اشاره داشت و نشان داد که محدودیت خواب، بیش از آنچه تاکنون تصور می‌شد، در افت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان موثر است. این مطالعه تا آنجا پیش رفته که برای مراحل یادگیری، یک جزء وابسته به خواب را پیشنهاد داده است؛ جزئی که در صورت کمبود خواب دانش‌آموز، به درستی طی نمی‌شود و او را از یادگیری کامل و کارآ بازمی‌دارد. (این مطالعه در شماره اکتبر 2004 نشریه روان‌پزشکی بیولوژیک منتشر شد.)
البته ارتباط برخی بیماری‌های جسمی با کمبود خواب و یا خواب با کیفیت پایین هم پیش از این نشان داده شده بود؛ چنان‌که پاره‌ای مطالعات پیش از این هشدار داده بودند که چاقی، دیابت، فشارخون بالا، اختلال انسداد گذرا در حین خواب هم، با بی‌خوابی مرتبط‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که افرد با خواب ناکافی، برای جبران کم‌خوابی‌شان، به سیگار، بدخوری، الکل و گاه مواد مخدر روی می‌آورند و همین سلامت آنها را به خطر می‌اندازد.