« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
جدیدتربن اطلاعات علمی و تجهیزات پزشکی..... balochistan_world@hotmail.com.« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
جدیدتربن اطلاعات علمی و تجهیزات پزشکی..... balochistan_world@hotmail.com.میوه هم میوه‌های قدیم!
میوه هم میوه‌های قدیم!
فرنوش صفوی‌فر: پای پرتقال‌هایی به اندازه طالبی، یا توت‌فرنگی‌هایی به اندازه گردو، به کشور ما هم باز شده است. اکثر ما این حس را داریم که میوه‌های سابق، گرچه تخم و تفاله بیشتر و اندازه کوچک‌تری داشتند، اما خوشمزه و دوست‌داشتنی‌تر بودند؛ حالا یکی از محققان آمریکایی هم، که سال‌ها وقت خود را روی بررسی این حس گذاشته، نظر ما را تایید می‌کند.
دکتر دونالد دیویس، استاد سابق بیوشیمی دانشگاه آستین تگزاس، که نتایج سال‌ها تحقیق خود را در این زمینه، در شماره فوریه نشریه علمی HortScience منتشر کرده است. دکتر دیویس معتقد است دیگر نمی‌توان به سبزیجات، آن طور که در اخبار و رسانه‌ها مطرح است، برای به دست آوردن مواد معدنی مورد نیاز بدن، دل بست چرا که سبزیجات و میوه‌های فعلی، حتی در تازه‌ترین زمان، 5 تا 40 درصد کمتر از انواع قدیمی‌ترشان مواد معدنی مورد نیاز بدن را دارند! مواد معدنی کاهش‌یافته عبارتند از کلسیم، روی، منیزیوم و آهن.
پایگاه اینترنتی تایم از قول این محقق کهنه‌کار آورده است که کار مقایسه، بین محصولات قدیمی و جدید، به این سادگی‌ها نبوده است و مهم‌ترین مانع برای این کار، از دید او، پیدا کردن نمونه‌هایی از سیزیجاتی است که در سال‌های گذشته و با روش‌های قدیمی تولید شده باشد؛ چنان که او در یک مورد، برای پیدا کردن نمونه‌های جو قدیمی، ناچار شده است که به مزرعه‌ای در هورت‌فوردشایر انگلستان برود تا نمونه‌های مربوط به سال 1843 را در آنجا بیابد! با این حال، بررسی‌های دکتر دیویس، به نکات جالبی رسیده است.
اول این که در نمونه‌های قدیم، لزوما آن مقداری که ادعا می‌شد یا دانشمندان تصور می‌کردند، از مواد معدنی وجود ندارد. مثال بارز این قضیه، اسفناج است که بررسی‌های جدید نشان داده است که اصولا بسیار کمتر از آن چیزی که در کارتون ملوان زبل ادعا می‌شد، آهن دارد. گو این که کارشناسان فن می‌دانند که جذب آهن از منابع گیاهی بسیار ناچیزتر از منابع گیاهی است و بنابراین، نباید خیلی هم به آهن اسفناج دل بست.
مورد دیگر آن است که در نمونه‌های غول‌آسای جدید، میزان ماده خشک بیشتر از نمونه‌های قبلی وجود دارد. در حالی که توانایی ماده‌سازی گیاه، ثابت مانده است. نتیجه این می‌شود که میزان مواد معدنی که باید به طور طبیعی در میوه گیاه وجود داشته باشد، رقیق می‌شود و با خوردن یک وعده از آن سبزی یا میوه خاص، مقادیر کمتری از این مواد به بدن ما می‌رسد. اولین گزارش از تغییرات این‌چنینی در محصولات کشاورزی، در سال 1981، در نشریه پیشرفت‌های دانش کشاوزی، به چاپ رسید.
علت دیگر کم شدن مواد معدنی در محصولات جدید، که کمتر مورد مطالعه علمی قرار گرفته است، به پروژه اصلاح نژاد در آنها برمی‌گردد. انتخاب گونه‌های پرثمرتر از گیاه که زودتر به بار می‌نشینند یا دستکاری ژنتیکی آنها برای پیدا کردن این خاصیت، میزان انباشت مواد معدنی مغذی برای انسان را در آنها کاهش داده است که تعیین سازوکار دقیق آن، به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.
بررسی‌های گسترده‌ای که در فاصله سال‌های 1996 و 1997 در مزارع کلم بروکلی در کارولینای جنوبی انجام شده، نشان می‌دهد که میزان پروتئین و اسیدآمینه‌ها و نیز 6 نوع ماده معدنی در محصولات فعلی، تا حد چشمگیری کاهش پیدا کرده است. بررسی‌ها نشان داد که بیشتر حجم این بروکلی‌ها را ماده خشکی تشکیل می‌داد که فقط کربوهیدرات بود و بنابراین میزان انواع مواد مغذی موردانتظار از این سبزی پرخاصیت، از جمله فیتوکمیکال‌های پرارزش، بسیار پایین آمده بود.
مورد بعدی، به شیوه‌های صنعتی جدید برای کشت برمی‌گردد. استفاده از مواد شیمیایی برای بارور کردن گیاهان و نیز آفت‌کش‌های شیمیایی، فقط اثر مخرب زیست‌محیطی نداشته است، بلکه باعث کاهش جذب مواد معدنی از خاک هم در گیاهان می‌شود.
در کشت صنعتی، گیاهان زودتر از قبل برداشت می‌شوند و به این ترتیب گیاه فرصت جذب مواد معدنی از خاک یا ساخت آنها را در برگ‌هایش پیدا نمی‌کند. مطالعات نشان داده که این امر باعث شده تا میزان مواد معدنی بسیار بااهمیت، نظیر پتاسیم در گیاه به شدت کم شود. خالی شدن خاک از مواد معدنی موردنیاز هم، در اثر کشت وسیع مزارع در مقیاس‌های صنعتی، از دیگر دلایل کمبود مواد معدنی در محصولات کشاورزی امروزی است.
